Başbakan Binali Yıldırım, İsrail ile yürütülen müzakerelerin ardından varılan mutabakata ilişkin Çankaya Köşkü’nde basın toplantısı düzenledi. İşte Yıldırım’dan mutabakatın detayları…
– UZLAŞMA TAMAM: Türkiye ile İsrail arasında bir süredir devam eden diplomatik ilişkilerin normalleştirilmesine yönelik görüşmeler ve müzakareler dün itibarıyla bir mutabakat metninde iki tarafça uzlaşıldı. Böylece ilişkilerin normale döndürülmesiyle ilgili süreç başlamış oldu. Mutabakat metni yarın (bugün) Dışişleri Müsteşarımız Türkiye tarafından ve İsrail tarafından da muhatabı ile imzalanacak. O imzadan sonra onay süreçleri var. İsrail’de onay Bakanlar Kurulu’nda. Bizde ise Meclis’te tamamlanmış olacak. En kısa sürede büyükelçilikler faal hale getirilecek ve büyükelçilerin ataması yapılmış olacak.
– 20 MİLYON DOLAR TAZMİNAT: Netanyahu 2013’te Erdoğan’ı arayarak Mavi Marmara baskınından dolayı özür dilemişti. Böylece anlaşmaya giden yolda ilk adımı atmıştık ancak Türkiye’nin şartları sadece özür ile sınırlı değil, iki tane daha önemli şartı vardı. Bunlardan birisi özellikle Filistin’e, Gazze’ye uygulanan ambargoların hafifletilmesi ve buraya yapılacak insani yardımların ve yatırımların önünün açılması… Diğer konu da Mavi Marmara baskınında hayatını kaybeden vatandaşlarımıza tazminat ödemesi. Bu iki husus da bu mutabakat metninde karar altına alınmıştır. Hayatını kaybeden vatandaşlarımızın yakınlarına tazminat ödenecektir. Bu tazminat miktarı da 20 milyon dolar tutarındadır. İsrail parayı toptan yatıracak. Bunları hak sahiplerine ulaştırılması ise Türk hükümeti teminatı altında olacak.
İLK GEMİ GİDİYOR
– 10 BİN TON YARDIM: Mutabakatın bu kadar uzun sürmesinin asıl maddesi ise Filistin’de, Gazze’de yaşayanların günlük yaşamında karşı karşıya kaldığı zorluklardır, izolasyondur ve dış dünyadan gerekli yardımları İsrail’in engellemesinden dolayı elde edememesidir. Bu hususta uzun uzun görüşmeler yapıldı ve nihayet burada bir karara varılmış durumda. Bu amaca yönelik önümüzdeki cuma günü ilk gemimiz İsrail’in Aşdod Limanı’na 10 bin tonu aşkın insani yardım ile hareket edecektir. Dolayısıyla oradaki ambargo da Türkiye’nin öncülüğünde ortadan kalkmış oluyor.
– ELEKTRİK-SU: Yapılacaklar bununla sınırla olmayacak. Gazze bölgesi başta olmak üzere elektrik ve su ihtiyacının karşılanması için hemen çalışmalara başlanacak. Gazze’de kaba inşaatı tamamlanan 200 yataklı Filistin-Türkiye Dostluk Hastanesi’nin de iç donanımları yapılarak bir an önce hizmete alınacak.
SANAYİ BÖLGESİ
– GAZZE’YE KONUT PROJESİ: TOKİ’nin Gazze’de bir konut projesi var. Bunun da önünü bu şekilde açtık. Cenin Bölgesi’ndeki Eraz Sanayi Bölgesinin yapımına hız verilmesinin de yine bu mutabakat çerçevesinde mümkün hale geldi.
– HAYIRLI OLSUN: Varılan mutabakatın ülkemize, Filistinli kardeşlerimize hayırlı uğurlu olmasını diliyorum. Gazze’de Filistinli kardeşlerimiz çok sıkıntı çektiler. Böylece onlara bir nefes alma imkanını bu mutabakatla sağlamış oluyoruz. Bugüne kadar olduğu gibi Türkiye, Filistin’in haklı davasının arkasında olacak ve her platformda Filistinlilerin devlet olma hakları dahil haklarını savunmaya devam edecek.
– İLİŞKİLER NORMALLEŞİYOR: Bu mutabakatla birlikte İsrail ile ilişkiler normalleşmiş oluyor. Mavi Marmara ile Gazze bölgesi başta olmak üzere Filistin’e uygulanan ambargo Türkiye’nin öncülüğünde büyük ölçüde kalkmış oluyor. En önemlisi de İsrail’in 2010’da gerçekleşen bu baskından dolayı Türkiye’den özür dilemesi.
– AFAD KOORDİNE EDECEK: 10 bin tonluk yardım AFAD koordinasyonunda olacak, tabii buna katılan özel, kamu birçok kurum var.
– TAKVİM NASIL OLACAK: Meclis süreci, anlaşma yarın (bugün) imzalanacak ondan sonra Bakanlar Kurulu Meclise havale edecek, Meclis onayı da hemen onun arkasından gerçekleyecek.
GÜZEL GELİŞMELER VAR
– ELÇİLERİN ATANMASI: En kısa sürede. Mutabakat metinlerinin iki tarafça onay sürecinin tamamlanmasıyla takvim başlar ve ondan sonraki süre artık haftalar anlamına gelir.
– RUSYA İLİŞKİLER: (Böyle bir normalleşme süreci Rusya ile de olur mu? Sorusuna yanıt) Niye olmasın? Türk milleti de Rus milleti de bu krizin artık ortadan kalkmasını istiyor, bunun çok anlamlı olmadığını düşünüyor. Bize düşen de irade sahiplerine düşen de bir an önce milletimizin, vatandaşlarımızın bu beklentilerini karşılamak olmalıdır. Bu yönde de güzel gelişmeler var, yakın zamanda bunları da milletimizle paylaşacağız.
ZİYARET EDEBİLİR
– ALMAN BAKAN’IN İNCİRLİK ZİYARETİ: Türkiye izin verecek. Almanya Savunma Bakanı İncirlik’i rahatlıkla ziyaret edebilir, herhangi bir sorun yok.
– HAMAS SORUSU: (İsrail’den Hamas’a, Gazze’ye, Filistin’e yönelik bir saldırı gerçekleştirilmeyeceği yönünde bir taahhüt istendi mi?” sorusunu yanıt) Biz bir ateşkes anlaşması imzalamıyoruz. Biz, Türkiye ile İsrail arasında ilişkilerin normale dönüştürülmesi konusunda bir mutabakata vardık. Burada savaşı tetikleyen, savaşı durduran, konumuzla ilgisi olmayan hiçbir hüküm yok.
Filistin’de erken bayram
Türkiye-İsrail arasında yapılan anlaşma Ramazan ayı boyunca elektriksiz, susuz yaşamak zorunda kalan ve çocuklarını götürecekleri hastane, barınacakları bir ev bulamayan Filistinlilere adeta erken Ramazan Bayramı yaşattı. İki ülke anlaşmasının ardından Türkiye Filistin’de elektrik santrali, hastane, okul ve toplum konut yapacak ayrıca oluşturacağı organize sanayi bölgeleriyle iş imkanı sağlayacak. Mavi Marmara’ya eşlik eden yük gemisiyle götürülemeyen 3 bin ton yardım yerine, ilk etapta AFAD tarafından cuma günü 10 bin ton insani yardım gidecek ve periyodik olarak gidecek gemilerle Türkiye-Gazze arasında yardım köprüsü kurulacak. TİKA ve Türk Kızılayı’nın organizasyonuyla Türkiye adeta Filistin’i yeniden imar edecek. Mutabakat, uzmanlara göre Cumhuriyet tarihinin en önemli diplomasi başarılarından biri.
İLK RESMİ ÖZÜRÜ
Anlaşmayla İsrail, tarihinde ilk defa ‘üzüntülerini belirterek’ özür diliyor. İsrail’in ‘terörist örgüt’ saydığı Hamas’a ilişkin Türkiye’den bir beklentinin de bulunmadığı anlaşmada, Ankara’nın İsrail’den isteği 3 şart, “özür”, ‘Filistin’e yardım’ ve ‘Mavi Marmara gemisinde ölen ve yaralananlara tazminat’ şartı yerine getiriliyor.
DÜNYADAKİ TÜM DENGELER DEĞİŞECEK
Uluslararası Enerji Ekonomisi Birliği Başkanı Prof. Gürkan Kumbaroğlu: Anlaşma Türkiye-İsrail ile sınırlı kalmayacak, Ortadoğu, Rusya, Kıbrıs ve Avrupa’da yeni bir dengeyi beraberinde getirecek. Türkiye, AB ve Yunanistan ile ilişkileri geliştirilip Kıbrıs sorununda açılım sağlayabilir. İsrail doğalgaz satarak milyarlarca dolar kazanmak istiyorsa Türkiye ile ortaklığını sağlam tutmalı.
Kültür Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Mensur Akgün: Anlaşmanın iki ülkenin yanı sıra Filistin için de çok olumlu sonuçları olacak. Bu anlaşma, Gazze’ye baskı ve ambargonun hafiflemesini sağlayacak.
Kültür Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Hasan Köni: Bu anlaşma, Türkiye için çok önemli bir adım. Anlaşmanın ardından, Türkiye’nin 2009’larda olduğu gibi uluslararası politikada tekrar başat hale gelmesine geri dönülüyor. Kıbrıs’ta çıkan gazın ülkemizden geçmesini sağlayacak durum. Rusya ve Mısır’la da yakınlaşma içine girileceği belirtiliyor. Anlaşma Rusya ve Çin’le olan ilişkilere katkı sağlayacak, Asya’daki pazarlar Türkiye’ye açılacak.
Galatasaray Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Beril Dedeoğlu: Türkiye’nin güvenliği ve Gazze’deki ambargonun hafifleştirilmesi için olumlu bir gelişme. Türkiye ile Rusya ilişkilerine olumlu katkısı olacak.
